Pagkilos

PAGKILOS

ako'y makatang laban sa pribadong pag-aari

ng kagamitan sa produksyon ng mapang-aglahi

sa sistemang kapitalismo't masasamang budhi

kumilos upang madurog ang naghaharing uri

pribadong pag-aari ang ugat ng kahirapan

at sanhi rin ng pagsasamantala't kaapihan

dapat nang tanggalin iyan sa kamay ng iilan

nang maging pag-aari iyan ng buong lipunan

pagkakapantay sa lipunan ang panawagan ko

na walang pagsasamantala ng tao sa tao

adhika'y pakikipagkapwa't pagpapakatao

at ilagay sa tuktok ang dukha't uring obrero

sinasabuhay ko ang prinsipyong iyan at mithi

ayokong maging kaisa ng mapang-aping uri

pag ako'y nagkaroon ng pribadong pag-aari

lagyan ako ng tingga sa ulo, kung maaari

di iyan pakiusap, iyan ay katalagahan

dahil lumaban sa mapagsamantala't gahaman

iyan ako, ako'y iyan, para sa uri't bayan

taasnoo akong kikilos hanggang kamatayan

- gregoriovbituinjr.

01.31.2023    

Sa paglalakad

SA PAGLALAKAD

samutsari ang nakikita sa paligid

karetelang hila't babaeng tumatawid

ang nagliliparang ibon sa himpapawid

mensaherong may mga sobreng ihahatid

kagagaling ko lang noon sa isang rali

nang sa paglalakad ay may napagmumuni

nasa isip ang bayan imbes na sarili

kaya patuloy ang pagkilos araw-gabi

may isang metrong inilaan sa bangketa

upang ang tao'y may malakaran talaga

may sangmetro ring inilaan sa kalsada

para naman sa mga nagbibisikleta

nakapinta sa pader ay kaygandang mural

at sa pinanggalingan ko'y kayraming aral

pakikibakang masidhi't ano't kaytagal

dapat tanikala'y lagutin na ng punyal

kayraming paksa sa aking harap at likod

mga nagalugad ay may lungkot at lugod

may unat at baluktot, tuwid at pilantod

na nais kong ipinta sa mga taludtod

- gregoriovbituinjr.

01.31.2023

Salamat, nakabigkas din ng tula

SALAMAT, NAKABIGKAS DIN NG TULA

mabuti't sa solidarity night ng manggagawa

ay nabigyang pagkakataong bumigkas ng tula

sa pagitan ng pulutan at alak nakakatha

wala mang binabasa'y agad akong nakatula

marahil dahil kabisado ko ang mga isyu

ng mga kauri kaya isip ay di nablangko

di ko man naisulat ang nasa diwa't loob ko

ay may tugma't sukat pa ring bumigkas nang totoo

kaysaya ng buong gabi't punong-puno ng awit

nakabigkas lang ng tula nang makata'y mangulit

nagkakatagayan na kasi kaya nakahirit

at nasabi rin ang sa kapitalismo'y parunggit

masaya nang nakatula sa kanilang harapan

kaya pinagbuti ang pagbigkas nang may tugmaan

sa pumalakpak, nais ko kayong pasalamatan

makata'y di binalewala't inyong pinakinggan

- gregoriovbituinjr.

01.30.2023

* ang makatang gala ay nakatula sa solidarity night ng ika-9 na Pambansang Kongreso ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), Baguio City, 01.28.2023

Ang masasabi

ANG MASASABI

mananatiling tutula

kahit laging walang-wala

sa langit nakatingala

sa kisame'y tutunganga

gawain mang walang sahod

kaya buhay ay hilahod

yaring pluma'y hinahagod

marahil hanggang sa puntod

patuloy na inaalam

ang lipunang inaasam

magsamantala'y maparam

bagamat may agam-agam

patuloy sa adhikain

at sa atang na tungkulin

tutupdin bawat layunin

lalo't dakilang mithiin

iyan lang ang masasabi

upang tuluyang iwaksi

yaong sistemang salbahe

at talagang walang silbi

- gregoriovbituinjr.

01.30.2023

Niloloob

 

NILOLOOB

“There is no greater agony than bearing an untold story inside you.” 

~ Maya Angelou, I Know Why The Caged Bird Sings

animo'y nagsisukob

dini sa niloloob

bawat isyung marubdob

sa kung saan nalublob

ibon ay umiiyak

doon sa hawlang pilak

ramdam ay napahamak

laya'y asam na payak

nababahaw ang tinig

tila may nakabikig

ayusin na ang katig

kung maglayag ang ibig

patuloy ang pagsuyo

bagamat walang luho

pagkat sinta'y kasundo

kapanalig, kapuso

patuloy man ang digma

sa gahama't kuhila

lagutin nating sadya

ang gintong tanikala

- gregoriovbituinjr.

01.30.2023

Di pansarili lang

DI PANSARILI LANG

minsan lang tayo mabuhay tapos

isip lang ay pansarili, kapos

dapat ay isang lipunang lubos

ang matayo nang walang hikahos

di pamilya lang, di bukas mo lang

di sa pansariling pakinabang

di rin para sa trapo't iilan

kundi para sa bukas ng bayan

wala tayong ipagmamalaki

kung nabuhay lang na pansarili;

sa ating uri, tayo'y magsilbi

at sa higit na nakararami

buong lipunan ang babaguhin

sistemang bulok ay palitan din

lipunang makatao'y likhain

para sa kinabukasan natin

- gregoriovbituinjr.

01.29.2023

* kinatha sa ikalawang araw ng ika-9 na Pambansang Kongreso ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino, Baguio City, Enero 28-29, 2023

Diwang hatid

DIWANG HATID

nakagagalit ang awit at talumpati

lalo't tinatalakay ay isyu ng uri

patuloy na yumayaman ang naghahari

bulok na sistema'y sadyang kamuhi-muhi

makinig sa kanila'y nakapanginginig

dama mong napakainit kahit malamig

ibang-iba ang hagod ng kanilang tinig

talagang sa mga buktot na'y nang-uusig

pasasalamat sa pahatid ninyong diwa

talagang dama ito naming mga dukha

dapat nang itayo ng uring manggagawa

ang lipunang makataong tunay na pita

aming napakinggan ay isinasapuso

kahit sa mahabang paglalakbay ay hapo

tuloy pa rin ang pakikibaka't pagsuyo

kamtin ang pangarap na di dapat maglaho

- gregoriovbituinjr.

01.29.2023

* kinatha sa ikalawang araw ng ika-9 na Pambansang Kongreso ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino, Baguio City, Enero 28-29, 2023

Kauri

KAURI

isa akong manggagawa noon, inyong kauri

na tagagawa ng floppy disc, Hapon ang may-ari

sa kumpanyang PECCO ang pinag-ugatan ng binhi

sa pagkamanggagawa'y doon nagmula ang mithi

ngala'y Precision Engineered Components Corporation

sa Alabang, at machine operator ako roon

unang trabaho, talubata pa lang ako noong

taon nang isinabatas ang kontraktwalisasyon

tatlong taon doon, nag-resign, umalis, nag-aral

sa kolehiyo ay naging aktibistang marangal

kalahati ng buhay sa aktibismo nagtagal

tatlong dekada nang ang kauri'y itinatanghal

niyakap ko ang prinsipyo ng pagpapakatao

ang Kartilya ng Katipunan ay sinusunod ko

niyakap ang makauri't sosyalistang prinsipyo

nang lipunang makatao'y itayo ng obrero

sulong, kauri, kamanggagawa, tuloy ang laban

bakahin ang mga mapagsamantala't gahaman

upang kamtin ng bayan ang hustisyang panlipunan

at itayo ang asam na makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

01.28.2023

* isinulat sa unang araw ng ika-9 na Pambansang Kongreso ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP) sa Lungsod ng Baguio, Enero 28-29, 2023

Pagpapatuloy

PAGPAPATULOY

patuloy ang pagsama sa rali

kahit gaano tayo ka-busy

lalo't sa isyu'y di mapakali

matapos na ito'y mapaglimi

lumaki sa ganitong lipunan

na may pinagsasamantalahan

lalong yumayaman ang mayaman

at dukha'y nananatiling ganyan

kaya huwag mo kaming sisihin

kung patuloy sa aming layunin

matugunan ang mga usapin

na pawang lumalamon sa amin

takot man, nagiging walang takot

upang maituwid ang baluktot

upang tuligsain ang kurakot

mapalitan ang sistemang buktot

- gregoriovbituinjr.

01.27.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa harap ng DOLE Intramuros, Maynila, 01.19.2023

Pagpapakatao

PAGPAPAKATAO

pawiin natin ang sistemang di makatao

pagkat iyan ang dahilan ng maraming gulo

hindi na ba iiral ang pagpapakatao?

aanhin ba natin ang kayamanan sa mundo?

manghihiram lang ba lagi tayo ng respeto

sa kayamanan kaya nang-aangkin ng todo?

wala na bang puwang ang pagiging makatao

kaya nais lagi'y may pag-aaring pribado?

dinadaan lagi sa digmaa't kayamanan

ang mga usapin, tingnan mo ang kasaysayan

na dulot, imbes kaunlaran, ay kamatayan

imbes magpakatao'y nakikipagdigmaan

di na makuntento sa kung ano ang mayroon

aanhin mo ang yaman? para maghari ngayon?

para lamang tawagin kang isang panginoon?

at mamamatay ka lang pagdating ng panahon!

- gregoriovbituinjr 

01.26.2023

Huwag ninyong hanapin sa akin ang hindi ako

HUWAG NINYONG HANAPIN SA AKIN ANG HINDI AKO

huwag ninyong hanapin sa akin ang hindi ako

at ako'y hubugin sa kung anong kagustuhan n'yo

hinahanap ninyo sa aki'y ibang pagkatao

ang matagumpay na negosyante o asendero

nagpapatakbo ng kumpanyang limpak kung kumubra

na tingin sa obrero'y hanggang kontraktwal lang sila

masipag na kalabaw ang tingin sa magsasaka

na bigay ninyong sahod ay mumo lang, barya-barya

na ang trato sa mga maralita ay alipin

na ang tingin sa mga dukha'y pawang palamunin

di kaya nitong budhi ang inyong mga pagtingin

ang hindi ako'y huwag ninyong hanapin sa akin

tanggap kong isa lang akong hamak na mamamayan

ngunit prinsipyado't may taglay na paninindigan

nahanap ko na ang aking lugar sa ating bayan

landas kong pinili sa harap man ni Kamatayan

kumikilos akong tibak ng uring manggagawa

at isang mandirigma ng hukbong mapagpalaya

ito ako, iyan ako, sana'y inyong unawa

di n'yo mababago ang pagkatao ko't adhika

- gregoriovbituinjr.

01.25.2023

Ang hanap

ANG HANAP

hinahanap ko kung saan ba may silbi sa bayan

sa kapwa dukha, uring manggagawa, mamamayan

ngunit di hanap ang pansariling kaligayahan

na kakain lang, tutulog lang, pulos pahinga lang

pagkat di ako tamad, anong sipag kong totoo

isang araw isang tula ay masaya na ako

tumangan ng bandera o plakard sa parlyamento

ng lansangan o magsulat ng pahayag sa isyu

di ko maisip bakit ang mata'y pinapupungay

kung saan matapos ang gawain ay laging tagay

mas nais ko pang sa aklatan o bukstor tumambay

bakasakaling may matututunang maging gabay

ah, napakapayak lamang ng aking hinahanap

na lipunang makatao'y maitayo nang ganap

mapuno man iyon ng mga sakripisyo't hirap

masaya nang makapagsilbing walang pagpapanggap

- gregoriovbituinjr.

01.25.2023

Dalawang aklat

DALAWANG AKLAT

dalawang aklat itong pambihira

hinggil sa isang lider-manggagawa

na naitago ko pala sa takba

nakita ang akala'y nawawala

oo, noon nga siya'y naabutan

ako pa'y nasa grupong Kamalayan

at napuntang Sanlakas at Bukluran

at sa mga pagkilos sa lansangan

sulatin niya'y pag-ukulang pansin

upang ilapat sa panahon natin

o marahil ito pa'y paunlarin

nang muling maipalaganap man din

basahin muli yaong counter-thesis

at namnamin ang anghang nito't tamis

nang manggagawa'y magkabigkis-bigkis

nang maralita'y di na nagtitiis

- gregoriovbituinjr.

01.24.2023

* Ang una'y nabili ko noong Agosto 11, 2006 sa pambansang opisina ng Partido ng Manggagawa (PM), 300 pahina.

* Ang ikalawa'y aking sinaliksik, tinipon at isinaaklat noong 2009, at muling nilathala noong 2017, 112 pahina. Inilunsad sa UP Bahay ng Alumni noong Pebrero 6, 2009, sa ikawalong anibersaryo ng pagpaslang kay Ka Popoy.

Alaga

ALAGA

nakatulog na ang aming alaga

na dalawang kuting at inang pusa

matapos nilang manghuli ng daga

at nabusog sa twalya'y nagsihiga

nakatitig lang akong di mainip

sa kanilang anong sarap ng idlip

ano kayang kanilang panaginip

o kaya'y ang mga nasasaisip

matutulog na rin ako't antok na

sa panaginip kaya'y magkikita

silang tanging bigay ko'y mga tira

aba'y babalitaan na lang kita

- gregoriovbituinjr.

01.24.2023

Pahinga

PAHINGA

minsan, di ko maisip ang gagawin

baka diwa muna'y pagpahingahin

animo'y maysakit at suliranin

at di magawa-gawa ang balakin

madalas kinakapoy ang katawan

baka loob ay pinanghihinaan

magpahinga lang ba ang kasagutan

o may inspirasyong dapat tanganan

pati mga salita'y di mahagod

nasungaba pati pananaludtod

pantig at saknong ay napipilantod

nanghihina ang tuhod at gulugod

may kung anong nakadagan sa dibdib

sa mga laman may naninibasib

magpahinga muna kaya sa liblib

o magkampo kaya sa isang yungib

- gregoriovbituinjr.

01.23.2023

Basurahan sa dyip

BASURAHAN SA DYIP

Zero Waste Month ngayong Enero

uy, may buwan palang ganito

nakakatuwa pagsakay ko

ng dyip sa madla'y may abiso

"Throw your trash here" ang nakasulat

uy, itapon mo raw ang kalat

sa basurahan doong sukat

abisong unawa ng lahat

ay, salamat sa mga tsuper

sa kalinisan, kayo'y eager

tungkulin din pala ng drayber

na kalikasa'y di ma-murder

- gregoriovbituinjr.

01.22.2023

Paalala

PAALALA

huwag kang lalampas sa guhit

baka mahuli ka't magipit

nagpatintero noong paslit

aral ba nito'y nakaukit?

ang limang daang pisong multa

aba'y anong sakit sa bulsa

anong laro mo nang bata pa

sa patintero'y natuto ba?

kaysarap na laro ng paslit

tatayain mo silang pilit

aba'y huwag ka nang makulit

mahuli'y huwag magagalit

- gregoriovbituinjr.

01.21.2023

Pinangarap ko 'to

PINANGARAP KO 'TO

ang pinangarap ko'y di materyal na bagay

tulad ng kotseng ipagyayabang na tunay

kundi kalagaya't sistemang pantay-pantay

kaya nakikibaka'y iyan yaring pakay

ang pinangarap ko'y di pawang mga seksi

sa akin ay sapat na ang isang babae

na laging kasama, kasangga, kabiyahe

sa mundong itong sa hirap at dusa'y saksi

ang pinangarap ko'y di mag-ari ng yaman

upang kilalanin at maghari-harian

maikli lang ang buhay kaya bakit iyan

sayang lang ang buhay kung pulos kasiyahan

ang pinangarap ko'y ginhawa ng marami

na walang nagsasamantalang tuso't imbi

ang nais ko'y nagsisilbi sa uring api

sa pakikibakang ito'y di magsisisi

ang pinangarap ko'y ang esensya ng buhay

na kahulugan nito'y nadama mong tunay

na may nagawa ka pala kahit mamatay

para sa iyong kapwa sa saya ma't lumbay

- gregoriovbituinjr.

01.20.2023

Libo-libong hakbang man

LIBO-LIBONG HAKBANG MAN

kailangan ko bang lakarin ang sanlibong hakbang

upang umani ng kaing ng manggang manibalang

upang marating ang bundok at tagtuyot na parang

upang di maligaw sa pasikot-sikot na ilang

kahit libo-libong hakbang pa'y aking lalakarin

limampunglibo, sandaang libo, sang-angaw man din

kung tungong tagumpay ng nakasalang na usapin

kung iyan ang paraan upang kamtin ang mithiin

upang malutas lang ang mga sigalot at sigwa

lalakarin milyong hakbang man na may paniwala

mananaig tayo sa kabila ng dusa't luha

ang daan man patungo roon ay kasumpa-sumpa

- gregoriovbituinjr.

01.19.2023

Nalirip

NALIRIP

minsan, kailangan kong gawin ang nasasaisip

isulat kara-karaka ang anumang nalirip

bagamat may mga salitang di basta mahagip

pag dadalo ng pulong, sakyan ang mabilis na dyip

o kaya'y magbisikleta kung daan ay masikip

bago pa umulan, pasakan ang butas sa atip

kung magbagyo mang kaylakas ng hangin kung umihip

yaong mga nasalanta'y tulungan at masagip

maraming tungkulin sa bayan, huwag lang mainip

masa'y organisahing may prinsipyong halukipkip

lalo't manggagawa'y kasanggang walang kahulilip

ah, ano pang gagawin bago tuluyang umidlip

may natakpang isyu bang dapat tanggalan ng takip

kung meron, sabihan ako't ang mensahe'y ilakip

- gregoriovbituinjr.

01.19.2023

Kalikasan

KALIKASAN

lubhang matarik ang mga bangin

na dulot ng bawat kong panimdim

na ninais ko pa ring akyatin

huwag lamang abutin ng dilim

anong sarap damhin ng amihan

sa nilalakaran kong putikan

ngunit kalbo na ang kabundukan

wala nang hayop sa kagubatan

winawasak na ng pagmimina

ang katutubong lupain nila

kalikasa'y di na makahinga

sa kaytitinding usok sa planta

mga basura'y lulutang-lutang

sa matinding klima'y nadadarang

natutuyot na ang mga parang

nakatiwangwang ang lupang tigang

O, Kalikasan, anong ganda mo

ngunit sinisira ka ng tao

pinagtutubuan kang totoo

at kung gumanti ka'y todo-todo

Ikaw, Kalikasan, pag nagngitngit

ay ramdam namin ang pagngangalit

ulan ay kaytinding ilang saglit

lulubugin kaming anong lupit

- gregoriovbituinjr.

01.19.2023

Dalawang larangan

DALAWANG LARANGAN

kayraming gawain sa kilusan at panitikan

tungkulin sa dalawang pinagkakaabalahan

na sa iwing buhay ko'y mga piniling larangan

na talagang niyakap at tutupdin ng lubusan

mga larangang wala mang matanggap na salapi

ay masayang nagsisilbi sa bayan at sa uri

hanap kong esensya ng buhay, naritong masidhi

para sa daigdigan, tutupdin ang minimithi

inaalay ang mga tula sa pakikibaka

upang lipunang makatao'y itayo ng masa

kwento't sanaysay ay pinagbubutihang talaga

upang kamtin ang asam na panlipunang hustisya

ninais kong magkaroon ng sariling El Fili

nobela ng buhay ng higit na nakararami

kung saan sa dulo, manggagawang di mapakali

ang dudurog sa sistemang bulok at pang-aapi

kanilang itatayo ang lipunang makatao

na walang pagsasamantala ng tao sa tao

na ang pribadong pag-aari't anumang perwisyo

ay tuluyan nang kakalusin ng uring obrero

bata pa'y pinaglimian hanggang aking magagap

pinag-aralan ang lipunan, ngayo'y nagsisikap

upang abutin ng uri't ng bayan ang pangarap

na sosyalismo't panlipunang hustisya nang ganap

- gregoriovbituinjr.

01.18.2023

Kwento

KWENTO

maihahanay sa pandaigdig

ang manunulat nating magaling

tunghayan ang pintig nila't tinig

at talaga namang nagniningning

basa-basahin ang kwentong lokal

na may danas na sa atin taal

kwentong banyaga'y may mabubungkal

ibang ideya, kultura't asal

may mga kwentong katatakutan,

kababalaghan, katatawanan,

alamat, o sikolohikal man,

tunay na buhay, at panlipunan

tila nilibot natin ang mundo

sa samutsaring danas at kwento

animo'y kalakbay nila tayo

sa bawat punto at kuro-kuro

inilalarawan ang kultura

ng ibang lahi't matantong sila

pala'y tao ring ating kagaya

nagkakaiba lang ng sistema

batirin ang danas ng may-akda

sa mga kwento nilang kinatha

anong pangarap nila't adhika

bakit inakda'y kahanga-hanga

- gregoriovbituinjr.

01.18.2023

Ang larawan

ANG LARAWAN

animo'y painting ang larawan

nang makunan sa dapithapon

anong ganda ng paraluman

sa iwing puso'y naglimayon

para bang sadyang iginuhit

ng isang mapagpalang kamay

ang litratong kaakit-akit

sa mata kong tigib ng lumbay

- gregoriovbituinjr.

01.17.2023

Paghahanap

PAGHAHANAP

nakatunganga lang sa kawalan

may dinadalumat na anuman

animo'y lawin sa kalawakan

kapag lumilipad ang isipan

may madadagit bang bagong paksa

tila baga laging nanghuhula

at naroroong nakatulala

hinihintay humupa ang sigwa

madalas ganyan ang pakiramdam

tila may usaping di maparam

kung bakit laging may pagkabalam

siya lamang ang nakakaalam

bakit ba mundo'y puno ng ganid?

baluktot pa ba'y maitutuwid?

bakit maging sa pagsulat umid?

ano bang dapat nating mabatid?

kayraming katanungan sa mundo

kung di masagot, nasisiphayo;

nang susing salita'y di mahango

ay unti-unti siyang naglaho

- gregoriovbituinjr.

01.17.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa Rizal Park sa Maynila, 12.30.2022

Inspirasyon

INSPIRASYON

may ilang makatang inidolo
na may sari-sarili nang aklat
binabasa ang kanilang libro
baka sa katha'y may madalumat

silang tinitingala sa ulap
lalo't kaytitinding manaludtod
na sa puso't diwa'y yumayakap
upang tula'y di pila-pilantod

William Shakespeare na makatang Ingles,
si Robert Frost na Amerikano,
ang makatang Persyanong si Hafez,
ang sa digmaa'y saksing totoo

yaong dalawang nobelang tula:
kay Batute'y "Sa Dakong Silangan"
pati "Ang Mga Anak-Dalita"
na kay Patricio Mariano naman

kung matatanaw man ang anino
ng mga makatang inspirasyon
ay dahil binasa silang todo
masundan ang yapak nila'y layon

- gregoriovbituinjr.
01.17.2023

* mga aklat sa litrato'y ilan lang sa nasa aklatan ng makatang gala

Tarang magtanim ng sibuyas

TARANG MAGTANIM NG SIBUYAS

buti pa'y magtanim ng sibuyas

kaysa bumili na lamang nito

baka ito na ang tamang landas

nang di hirap sa taas ng presyo

animo ang bulsa na'y nabutas

nandaya ba ang mangangalakal?

sibuyas na'y ginawang alahas

ang dating mura'y ano't nagmahal?

talagang nais ko nang magmura

ang sibuyas na nagpresyong ginto

paano malutas ang problema

upang di naman tayo manlumo

ah, mabuti pang tayo'y magtanim

ng sibuyas, di man magsasaka

upang malutas na ang panimdim

at baka ito na'y mapamura

- gregoriovbituinjr.

01.16.2023

Mag-iinang pusa

MAG-IINANG PUSA

masdan mo ang mag-iinang pusa

sarap na sarap sa tirang isda

na sa kanila'y biyayang sadya

mula sa isang mapagkalinga

hayop man sila'y parang tao rin

na naghahanap ng makakain

madalas pang sa iyo'y titingin

kung may pagkain para sa kuting

pusang galang tambay sa bakuran

mag-iinang walang hiwalayan

kumakain sila'y pinagmasdan

sa ganoong tagpo'y binidyuhan

- gregoriovbituinjr.

01.16.2023

* mapapanood ang bidyo sa:

https://www.facebook.com/tulatulatnigregoriovbituinjr/videos/731306411570988

Minsan

MINSAN

minsan, nang magbakay ng sasakyan

ay aking nakatagpo si pinsan

doon kami'y nagkakumustahan

hanggang magyaya siyang inuman

dahil kayrami pang lalakarin

ay tumanggi sa yaya sa akin

sa susunod na lang, sabi ko rin

at akong bahala sa inumin

dumating ang dyip, siya'y sumakay

habang ang ruta ko'y hinihintay

patuloy lang akong nagbabakay

nang may binibining nakasabay

kaysarap ng aking pakiramdam

tila nawala ang dinaramdam

para bang problema ko'y naparam

animo nais kong magparamdam

mabuti't dumating na rin ang dyip

nang makatapat siya't mahagip

ng mata kong nais nang umidlip

ah, siya'y isa lang panaginip

- gregoriovbituinjr.

01.15.2023

Nais ko nang umuwi

NAIS KO NANG UMUWI

nais ko nang umuwi sa bayan kong tinubuan

na kaytagal na panahon ding di ko nagigisnan

upang madalaw ang mga kapatid ko't magulang

kumustahin sila't kina ina'y magbigay-galang

kaytagal kong asam ang muli naming pagkikita

lalo ang pagpapalitang-kuro namin ni ama

kapwa retiradong empleyado sila ni ina

habang ako'y isang mapagpalayang aktibista

nahasa ako noon sa mga sermon ni inay

at sa pangaral ni itay na aking naging gabay

bilin nilang kung anong gusto ko'y magpakahusay

dahil ako ang pipili nitong ikabubuhay

pinili kong magpakahusay bilang manunulat

maging makata't sa maraming isyu'y nag-uulat

maging aktibistang sa mga api'y nagmumulat

nang lipunang makatao'y itayo nilang sukat

nais kong umuwi, tulad ni Rizal sa Calamba

tulad ni Bonifacio, na pinaslang ng kuhila

nais kong umuwing kasama'y manggagawa't dukha

nais ko nang umuwi sa kamay na mapagpala

- gregoriovbituinjr.

01.15.2023

Pagmumuni

PAGMUMUNI

di ko hintay na magnaknak ang sugat ng salita

habang iniinda ang sariling galos at iwa

di ko hintay magdugo muna ang noo ko't diwa

upang mapiga't kumatas ang asam na kataga

di tahimik gayong ang hanap ko'y katahimikan

sa kapaligirang punong-puno ng sigalutan

di payapa gayong ang hanap ko'y kapayapaan

ng puso't diwang umaasam ng kaginhawahan

ninanais kong madalumat ang ibig sabihin

ng karanasan sa mga madawag na landasin

ng karahasan sa mundong ginagalawan natin

ng karaingan ng maraming naghihirap pa rin

anong kawastuhan sa gawang pagsasamantala?

upang bumundat pang lalo ang tiyan nila't bulsa

ang mga api ba'y may aasahang santo't bida?

gayong may magagawa kung sila'y magsama-sama

nadarama rin ba natin ang sugat ng daigdig?

dahil tila ba ito'y halos mawalan ng pintig?

sapat ba ang salita sa tula upang mang-usig?

o mga api'y magsikilos na't magkapitbisig?

- gregoriovbituinjr.

01.15.2023

Nakakaluha

NAKAKALUHA

nakakaluha na ang presyo ng sibuyas

lalo't pag hiniwa mo sa mata'y kakatas

ito'y mahal pa sa sampung kilo ng bigas

o kaya'y dalawampung lata ng sardinas

mahal nitong presyo'y paano malulutas?

paanong sa ganito, masa'y maliligtas?

anong sistema na ang ating binabagtas?

kung solusyon dito'y di pa natin mawatas

sa bulsa't tiyan ng kuhila mababakas

ang pagbundat dahil sa mahal na sibuyas

sadyang maluluha ka pag iyong namalas

masa'y wala nang maaliwalas na bukas

wala bang solusyon ang mga santo't pantas?

talaga bang ganyang sistema na ang batas?

kailan ba kapitalismo'y magwawakas?

upang magmura naman ang tindang sibuyas

- gregoriovbituinjr.

01.14.2023

* litrato mula sa Editoryal ng Taliba ng Maralita, opisyal na publikasyon ng grupong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, 2022, p.3

* litrato mula sa Kolum ni Sen. Risa Hontiveros sa pahayagang Abante, Enero 14, 2023, p. 6

Si Muning

SI MUNING

tila siya di mapakali

at animo'y may sinasabi

ano raw gawa ko kagabi

habang may dilag na katabi

at ibinalik ko ang tanong

kumusta ang bigay kong labong

tila siya'y bubulong-bulong

buti pa ang isda at tutong

sa gayong punto ng usapan

ay agad nagkaunawaan

ibigay ko ang kahilingan

siya'y hahaplusin ko naman

kayganda ng mga pangarap

na bawat isa'y nililingap

patuloy lang tayong mag-usap

at nang magkatulungang ganap

- gregoriovbituinjr.

01.14.2023

Sa ika-149 anibersaryo ng TFDP

SA IKA-49 ANIBERSARYO NG TFDP

Task Force Detainees of the Philippines, mabuhay kayo!

sa pang-apatnapu't siyam ninyong anibersaryo

taospuso kaming nagpasasalamat sa inyo

kayong sa bilanggong pulitikal nag-asikaso

ang inyong mga ginagawa'y trabahong marangal

lalo sa mga bilanggong sa loob na'y kaytagal

di man sila kaanu-ano, kayo'y nagpapagal

katuwang sa paglaya ng bilanggong pulitikal

habang kami'y nasa loob, kayo'y nakasubaybay

na hanggang sa paglaya, kami'y tinulungang tunay

kaya sa inyong lahat, taasnoong pagpupugay

mga lumayang PPs ay may panibagong buhay

nawa'y magsilago ang itinanim ninyong binhi

upang ating kapwa'y di maapi at maduhagi

adhikain ninyo sa puso nawa'y mamalagi

at muli, sa inyong anibersaryo'y bumabati

- gregoriovbituinjr.

01.13.2023

Tara, mag-zero waste na

TARA, MAG-ZERO WASTE NA

zero waste month pala ang Enero

na nagpapaalalang totoo

lumalala ang lagay ng mundo

dahil sa kagagawan ng tao

tapon ng tapon dito at doon

kung saan-saan lang nagtatapon

anong dapat nating maging tugon

kung sa basura'y di makaahon

masdan ang daigdig at magnilay

magsuri tayo't magbulay-bulay

at ang maaksayang pamumuhay

ay dapat na ngang baguhing tunay

huwag hayaang pulos basura,

upos at plastik ay maglipana

mundo'y bahay mo't tahanan nila

kaya huwag hayaang dumhan pa

ecobag, di plastic bag, ang gamit

linisin palagi ang paligid

upang tayo'y di magkakasakit

zero waste ay dapat nating batid

simulan nating gawing panata

zero waste lifestyle ay isadiwa

gawin natin kahit tayo'y dukha

para sa bukas ng mundo't madla

- gregoriovbituinjr.

01.12.2023

Huwag sayangin ang panahon

HUWAG SAYANGIN ANG PANAHON

kahit sa pagbibigay ng anumang edukasyon

sa mga kapwa dukha o manggagawa man iyon

kung isa lang o lima ang nagbigay ng panahon

tuloy ang pag-uusap at di natin ipo-pospon

nagbigay sila ng panahon at ikaw din naman

subalit di umabot sa sampung inaasahan

aba'y sayang ang panahon kung ipagpapaliban

kapwa nagbigay ng panahon, ituloy na iyan

iyan ang kaibahan pag may dapat pagpapasya

na quorum ay inaasahan kaya dadalo ka

"Huwag sayangin ang panahon," sabi sa Kartilya

ng Katipunan, isang aral na sadyang kayganda

bilin ng ating mga ninuno'y ating aralin

upang sa anumang labana'y di basta gapiin

ang Kartilya ng Katipunan ay pakanamnamin

pagkat ito'y pamanang Katipunero sa atin

- gregoriovbituinjr.

01.11.2023

* "Huwag mong sayangin ang panahon; ang yamang nawala'y mangyayaring magbalik; ngunit panahong nagdaan nay di na muli pang magdadaan." ~ mula sa Kartilya ng Katipunan

* litrato mula sa kawing na:https://www.facebook.com/photo.php?fbid=122607797340995&set=pb.100087753241695.-2207520000.&type=3

Kung ako'y uuwi

KUNG AKO'Y UUWI

nais kong umuwing di talunan

mula sa mahabang sagupaan

nais kong umuwing di luhaan

at di namatayan sa bakbakan

kaya pagsikapan ang gagawin

batay sa prinsipyo't adhikain

ang estratehiya'y unawain

at mga taktika'y pagbutihin

nais kong umuwing di sugatan

na sa pagbaka'y walang iwanan

kung uuwi'y napagtagumpayan

yaong mga ipinaglalaban

mandirigma man kami'y may puso

nakadarama rin ng siphayo

may pangarap ding ayaw gumuho

may pagsinta ring ayaw maglaho

- gregoriovbituinjr.

01.11.2023

Ang maging masaya

ANG MAGING MASAYA

nagtatrabaho ako kung saan ako masaya

at kung di na ako masaya, ako'y aalis na

tulad sa yakap kong prinsipyo bilang aktibista

na may dahilan palang mabuhay at makibaka

anong sarap mabuhay nang may ipinaglalaban

kaysa naman magpakalunod sa kasaganaan

ang esenya ng buhay ay di pangsarili lamang

magpakabundat habang iba'y nasasagasaan

ipapakita ko pa ba kung ako'y nalulungkot

o mukha'y maaliwalas kahit pulos sigalot

aktibistang Spartan ay di basta babaluktot

kundi matatag sa harap man ng mga balakyot

maging masayang tao ka kaysa masayang ka, pre!

binabalewala ka man o isinasantabi

kahit mahirap lang ay patuloy na nagsisilbi

sa dukha't manggagawa, ito'y buhay na may silbi

- gregoriovbituinjr.

01.10.2023

Ang bata

ANG BATA

minsan, kasama ko'y munting bata

na nasa aking puso't gunita

na sa pagkakatayo'y napatda

sa haging ng awtong nagwawala

buti't naging listo sa pagtawid

sa kalsada't ang mensaheng hatid

ay pag-ingatan mo ang kapatid

o anak upang di mangabulid

sa gayong paglatag ng kadimlan

malamlam ang tanglaw sa tawiran

ako lang ang kanyang sinusundan

habang kamay niya'y di ko tangan

marahil ako ang batang iyon

na sa putik nais makaahon

baka isa pang batang may misyon

upang sa dusa masa'y iahon

dapat masagip ang batang munti

upang di bagabagin ang budhi

nais ko lang tuparin ang mithi

na sa loob ko'y nananatili

- gregoriovbituinjr.

01.10.2023

Sa barberya

SA BARBERYA

magpagupit ka, sabi ni misis

pagkat siya'y di na makatiis

sa aking baduy na porma't bihis

di bagay sa katawang manipis

baka may lihim na nang-uuyam

subalit sinong nakakaalam

ngunit iba yaring pakiramdam

porma'y kaykisig sa gunam-gunam

gayunman, magpapagupit ako

lalo na't iyon ang kanyang gusto

alam mo, lahat ay gagawin ko

mapasaya lang siyang totoo

sa umpisang buhok ko'y gupitin

ang kwentong barbero na'y diringgin

pelikula't pulitika man din

kanilang komento'y iisipin

kwentong barbero'y ano't kaysaya

habang inaahit ang patilya

para ka nang nakinig ng drama

o ng balita, nakakagana

- gregoriovbituinjr.

01.10.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa Bagong Kalsada sa Laguna

Pagbabasa

PAGBABASA

paano ba natin tutugunin

ang di matingkalang suliranin

paano ba tayo gugutumin

ng mga tanong na sapin-sapin

kung saan-saan naghahagilap

ng katugunang nais mahanap

ah, magbasa't baka may kumislap

na ideya sa isa mang iglap

(di mo man sala ang sala nila

palaging ikaw ang nakikita

katusuhan nila'y gumagana

huwag papayag maalipusta)

tanong ay di laging nilulumot

pagkat ito'y tiyak na may sagot

na sa kawalan biglang susulpot

na dapat ay agad mong masambot

kaya pagbasa'y bigyang panahon

baka may sagot na suson-suson

kislap ng diwa kung malululon

ay baka diyan na makaahon

- gregoriovbituinjr.

01.10.2023

Pasakit

PASAKIT

di na madalumat ang pasakit

naitatanong na lang ay bakit

habang nadarama yaong lupit

lumalabas sa bibig ay impit

bakit ganyan ang nararanasan

wala nang puwang ang kaalwanan

tila may balaraw sa likuran

kaya ano nang kahihinatnan

payapa sila'y biglang nilusob

at lupain nila'y kinubakob

nagkamali ba sila ng kutob

binira'y loob at niloloob

may pag-asa pa bang makalaya

sa pangil at kuko ng kuhila

saloobin nila'y lumuluha

ah, wala na nga bang magagawa

- gregoriovbituinjr.

01.09.2023

Pakiusap

PAKIUSAP

nais kong tugunan ang bawat nilang pakiusap

tutugon nang tunay nang hindi mukhang nagpapanggap

baka raw sa kanila'y may maitulong nang ganap

anong puno't dulo? baka sa diwa'y may kumisap

nag-aakala ba silang ako'y may magagawa?

o ako lang kasi ang nariyang animo'y handa?

gayunman, gagawin ko basta makakayang sadya

pagkat tibak akong di marunong magbalewala

o baka dahil makata'y maraming naiisip

na nalalagay sa katha ang mga nalilirip

tingin nila'y baka may katugunang nasisilip

sa pinapakiusap nila't isyung halukipkip

paki naman, pre, baka kaya mong gawin, paki lang

patulong naman, baka magawa mo ito, pinsan

pre, tropa, kosa, utol, kasama, katoto, igan

mga nakikiusap, kahit tulong ko'y munti man

sabi nga, pagpapakatao'y di dapat maglaho

at pakikipagkapwa ang pagtugon sa siphayo

salamat sa tiwala, kung napipisil ng puso

sa pagtugon sa pakiusap sana'y di mabigo

- gregoriovbituinjr.

01.08.2023

Paggising sa umaga

PAGGISING SA UMAGA

babangon sa umagang kaylamig

mahamog kaya nangangaligkig

iinatin yaring mga bisig

hihilamusan ang mukha't bibig

bibiling pandesal sa tindahan

at sa bahay titimplahin naman

ang kapeng barakong malinamnam

nang sikmura'y agad mainitan

matapos magkape, maliligo

maghahanda saan patutungo

gagawin ang mga pinangako

nang sa kalauna'y di manlumo

patuloy pa ring nagsusumikap

tungo sa mga pinapangarap

- gregoriovbituinjr.

01.08.2023

Samakatuwid

SAMAKATUWID

"Therefore" is a word the poet must not know. (Ang "samakatuwid" ay isang salitang di dapat mabatid ng makata.) ~ André Gide

makata'y di raw dapat batid

ang salitang "samakatuwid"

tutula mang sala-salabid

ang salita'y di nauumid

mga paksa'y mailarawan

may talinghaga't kainaman

di man agad maunawaan

ay mula sa puso't isipan

anong dahilan, bakit kaya

nabigkas iyon ng makata

nasabi ba niyang may tuwa

o habang siya'y lumuluha

samakatuwid nga ba'y ano

kaparehas ng "dahil dito"

"alipala", at "bunga nito"

"alalaong baga", at "ergo"

tula ba'y may pilosopiya

o ekspresyon lang ng pandama

sa tula'y magpatuloy kita

sa ating mga sapantaha

- gregoriovbituinjr.

01.07.2023

* Si André Gide, (Nobyembre 22, 1869 - Pebrero 19, 1951, Paris), manunulat na Pranses, at ginawaran ng Nobel Prize for Literature noong 1947 .

Hustisya?

HUSTISYA?

ulat na ganito'y karaniwan na lamang

ngunit di dapat ito'y maging karaniwan

dapat bang "hustisya'y para lang sa mayaman"?

hindi, sapagkat ito'y di makatarungan!

pag mayaman, nakakaligtas sa hustisya

pag mahirap, sa piitan mabubulok na

sa bansa, hustisya ba'y ganyan ang sistema?

para kang bago ng bago, ganyan talaga?!

ngunit di iyan dapat maging ordinaryo

di dapat tanggapin ng karaniwang tao

pag mayaman ang may kasalanan, abswelto

pag mahirap, taon-taon sa kalaboso

pag ang ganyang sistema'y atin nang tinanggap

sa hustisya ba'y aasa pa ang mahirap?

ang ganitong sistema'y sadyang mapagpanggap

na sa mayayaman lang sadyang lumilingap

kaya may dahilan tayong nakikibaka

upang baguhin na ang bulok na sistema

na lipunang patas ay itayo talaga

na umiiral ang panlipunang hustisya!

- gregoriovbituinjr.

01.07.2023

Kape

KAPE

maginaw na umaga'y

salubunging kayganda

at agad magtitimpla

nitong kape sa tasa

pagkakape na'y ritwal

bago pa mag-almusal

nang sa gawa'y tumagal

at di babagal-bagal

kailangang bumangon

kikilos pang maghapon

tarang magkape ngayon

bago gawin ang layon

- gregoriovbituinjr.

01.07.2023

Tuloy ang laban

TULOY ANG LABAN

wala mang malay yaring isipan

ay dama anong dapat ilaban:

itong angkin nating karapatan

na taal sa bawat mamamayan

maging sa larangan ng panitik

ay hinihiyaw ang bawat hibik

ng mamamayang di man umimik

ay dapat ilabang walang tumpik

salamat sa mga aktibista

kabayanihan ang gawa nila

mapawi ang pagsasamantala

tungong lipunang para sa masa

sa kabuluka'y di mapakali

sa nagbubulag-bulaga't bingi

sa pagsasamantalang kaytindi

tuloy ang laban hangga't may api

ito na ang prinsipyong niyakap

upang wakasan ang paghihirap

ng uri't bayang ang pinangarap

na lipunang patas ay maganap

- gregoriovbituinjr.

01.06.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa MET, sa pagdiriwang ng unang National Poetry Day, at ika-128 kaarawan ng makatang Jose Corazon De Hesus, aka Huseng Batute, 11.22.2022

Sa Luneta

SA LUNETA

tarang mamasyal sa Luneta
kahit na tayo'y walang pera
ang wika nga sa isang kanta
pambansang liwasan talaga

halina sa isang upuan
sa Rizal Park, dating tambayan
upang kita'y magkumustahan
kumain at magkakwentuhan

lalo't paligid ay kayhangin
habang may saliw na awitin
kayraming namamasyal man din
na Bagumbayan din sa atin

tara, doon tayo'y mamasyal
kung saan binitay si Rizal
upang pagkahapo'y matanggal
at damhin yaring pagmamahal

- gregoriovbituinjr.
01.06.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa Luneta, Araw ni Rizal, 12.30.2022

Sa kaarawan ni misis

SA KAARAWAN NI MISIS

maligayang kaarawan kay misis

na pinadamang pagsinta'y kaytamis

katuwang sa galak man at hinagpis

sa kalusugan at sa pagtitiis

kabertdey niya sina Nida Blanca

ang megastar na si Sharon Cuneta

ang Katipunerang si Tandang Sora

at si Joan of Arc ng bansang Pransya

happy birthday at maraming salamat

nakasama kita sa lahat-lahat

problema ma'y magaan at mabigat

tayo pa ri'y nagsasamang maluwat

isang tula man ang tangi kong handog

ito'y mula sa puso, aking irog

hiling ko'y manatili kang malusog

tumamis pa ang ngiti mo't alindog

- gregoriovbituinjr.

01.06.2023